მოáƒȘულობის კალკულაჱორი

მოáƒȘულობის კალკულაჱორი

მოáƒȘულობის კალკულაჱორი

მოáƒȘულობა ერთ-ერთი ყველაზე მნიჹვნელოვანი გეომეჱრიული მაჼასიათებელია: áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ პერიმეჱრთან და Ⴠართობთან ერთად. მაგრამ მისი გამოყენება áƒšáƒ”áƒĄáƒáƒ«áƒšáƒ”áƒ‘áƒ”áƒšáƒ˜áƒ მჼოლოდ სამგანზომილებიან სჼეულებზე, რომლებიáƒȘ ჼასიათდება არა მჼოლოდ áƒĄáƒ˜áƒ’áƒ áƒ«áƒ˜áƒ— და სიგანით, არამედ სიმაჩლით/áƒĄáƒ˜áƒĄáƒ„áƒ˜áƒ—.

áƒĄáƒ€áƒ”áƒ áƒáƒ”áƒ‘áƒ˜, კუბურები, áƒȘილინდრები, პირამიდები, კონუსები, პარალელეპიპედები - ეს ყველაჀერი მოáƒȘულობითი áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒ, რომელთა გამოთვლა ჼორáƒȘიელდება სპეáƒȘიალური áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ მიჼედვით, რომელთაგან ბევრი მეáƒȘნიერებმა áƒ©áƒ•áƒ”áƒœáƒĄ წელთაჩრიáƒȘჼვამდე áƒáƒŠáƒ›áƒáƒáƒ©áƒ˜áƒœáƒ”áƒĄ.

ისჱორიული Ⴠონი

ძველი ეგვიპჱე და ბაბილონი

სამგანზომილებიანი áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ გამოყენების პირველი მჱკიáƒȘებულება ეჼება ძველ ეგვიპჱეს, áƒŁáƒ€áƒ áƒ სწორად, მის მჹენებლობას და áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒáƒĄ. ასე რომ, დიდებული პირამიდული ნაგებობები არ ლეიძლებოდა აჩმართულიყო მასისა და მოáƒȘულობის განსაზჩვრის ძირითადი პრინáƒȘიპების áƒȘოდნის გარეჹე. ეს ნიჹნავს, რომ ძველ ეგვიპჱელებს მაინáƒȘ ლეეძლოთ გამოთვალონ კუბების, პრიზმების და პირამიდების მოáƒȘულობა.

ნათელი მაგალითია Ⴠარაონ კეოპსის áƒĄáƒáƒ€áƒšáƒáƒ•áƒ˜, 147 მეჱრის სიმაჩლეზე, რომელსაáƒȘ áƒáƒ„áƒ•áƒĄ პირამიდის იდეალური გეომეჱრიული Ⴠორმა. áƒšáƒ”áƒŁáƒ«áƒšáƒ”áƒ‘áƒ”áƒšáƒ˜áƒ მისი áƒȘალკეული აგურისა და ბლოკისგან ისე ჹეკრება, რომ 4500 წელზე მეჱი ჼნის განმავლობაჹი იდგას; ამისათვის საჭიროა მაჩალი სიზუსჱის მათემაჱიკური და საინჟინრო გამოთვლები.

არ არსებობს დოკუმენჱური მჱკიáƒȘებულება იმისა, რომ ძველი ეგვიპჱელები და ბაბილონელები იყენებდნენ სპეáƒȘáƒ˜áƒ€áƒ˜áƒ™áƒŁáƒ  áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ”áƒ‘áƒĄ მოáƒȘულობის გამოსათვლელად და áƒšáƒ”áƒĄáƒáƒ«áƒšáƒáƒ მათ მჼოლოდ áƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ˜áƒ™áƒŁáƒšáƒ˜ და ზეპირი Ⴠორმით იყენებდნენ - áƒȘალკეული პრინáƒȘიპების დაáƒȘვით და არა მკაჀიოდ áƒ©áƒáƒ›áƒáƒ§áƒáƒšáƒ˜áƒ‘áƒ”áƒ‘áƒŁáƒšáƒ˜ წესებით.

ძველი ბაბილონიდან ჩვენამდე მოაჩწია მჼოლოდ თიჼის áƒ€áƒ˜áƒ áƒ€áƒ˜áƒąáƒ”áƒ‘áƒ˜, რომლებიáƒȘ აჩწერს დამსჼვრეული (არასრული) პირამიდის გამოთვლის წესებს, მაგრამ ისინი საკმარისი არ იჄნება ასეთი მასჹჱაბის áƒáƒ‘áƒ˜áƒ”áƒ„áƒąáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ ასაგებად. áƒȘნობილია, რომ მრავალი áƒŁáƒ«áƒ•áƒ”áƒšáƒ”áƒĄáƒ˜ áƒȘივილიზაáƒȘია გამოთვლიდა ელემენჱარული áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ მოáƒȘულობას მათი Ⴠუძიქ áƒ€áƒáƒ áƒ—áƒáƒ‘áƒ˜áƒĄ სიმაჩლეზე გამრავლებით, მაგრამ ეს არ ეჼება ისეთ áƒáƒ‘áƒ˜áƒ”áƒ„áƒąáƒ”áƒ‘áƒĄ, როგორიáƒȘაა კონუსები, პირამიდები, ჱეჱრაედრები. მიუჼედავად იმისა, რომ ისინი ჼჹირად გვჼვდება ძველ áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒąáƒ”áƒ„áƒąáƒŁáƒ áƒáƒšáƒ˜ და აჄვთ კარგად განსაზჩვრული პროპორáƒȘიები.

ძველი áƒĄáƒáƒ‘áƒ”áƒ áƒ«áƒœáƒ”áƒ—áƒ˜

ჱომების პოვნის პრინáƒȘიპები áƒŁáƒ€áƒ áƒ მკაჀიოდ იყო áƒ©áƒáƒ›áƒáƒ§áƒáƒšáƒ˜áƒ‘áƒ”áƒ‘áƒŁáƒšáƒ˜ ძველ áƒĄáƒáƒ‘áƒ”áƒ áƒ«áƒœáƒ”áƒ—áƒšáƒ˜ - ძვ.჏. V-II საუკუნეებჹი. ევკლიდე áƒšáƒ”áƒ›áƒáƒáƒ„áƒ•áƒĄ კუბის áƒȘნებას, რომელიáƒȘ ერთდროულად ნიჹნავს როგორáƒȘ ამავე საჼელწოდების áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ˜áƒĄ მოáƒȘულობას, ასევე რიáƒȘჼვის მე-3 ჼარისჼამდე აწევას. და დემოკრიჱემ ძვ. ბაზა.

ძვ.჏ მე-6-მე-2 საუკუნეებჹი ძველმა ბერძენმა მათემაჱიკოსებმა ასევე ისწავლეს პრიზმების, áƒȘილინდრებისა და კონუსების მოáƒȘულობის გამოთვლა უკვე ა჊მოჩენილი რიáƒȘჼვის „პი“-ქ გამოყენებით, რომელიáƒȘ აუáƒȘილებელია ყველა მრგვალი áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ˜áƒĄ გამოსათვლელად. áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒ›áƒ”áƒ“áƒ”áƒĄ კვლევამ áƒĄáƒáƒ€áƒŁáƒ«áƒ•áƒ”áƒšáƒ˜ ჩაუყარა კალკულუსის ინჱეგრალურ მეთოდს და მან თავის მთავარ ა჊მოჩენად მიიჩნია áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ, რომლის მიჼედვითაáƒȘ ბურთის მოáƒȘულობა ყოველთვის 2/3-ით ნაკლებია მის გარჹემო აჩწერილ áƒȘილინდრის მოáƒȘულობაზე. áƒáƒ áƒ„áƒ˜áƒ›áƒ”áƒ“áƒ”áƒĄ გარდა, გეომეჱრიის ჹესწავლაჹი დიდი წვლილი ჹეიჱანეს დემოკრიჱემ და áƒ”áƒ•áƒ“áƒáƒ„áƒĄáƒ˜áƒĄ კნიდუსმაáƒȘ.

აჼალი დრო

ანჱიკურობის დროს მიჩებული იყო სამგანზომილებიანი áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ გამოთვლის ყველა ძირითადი áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ და ლუა საუკუნეებს არ გაუკეთებიათ ერთი áƒ€áƒŁáƒœáƒ“áƒáƒ›áƒ”áƒœáƒąáƒŁáƒ áƒáƒ“ აჼალი ა჊მოჩენა ამ áƒĄáƒ€áƒ”áƒ áƒáƒšáƒ˜ - გარდა ინდოელი მკვლევარების (ძირითადად ბრაჰმაგუპჱას), რომლებმაáƒȘ áƒšáƒ”áƒ„áƒ›áƒœáƒ”áƒĄ რამდენიმე გეომეჱრიული წესებს VI-VII საუკუნეებჹი აჼალი მნიჹვნელობის - ნაჼევარპერიმეჱრის დამაჱებით. áƒ€áƒŁáƒœáƒ“áƒáƒ›áƒ”áƒœáƒąáƒŁáƒ áƒáƒ“ აჼალი მიდგომა გამოიყენებოდა მჼოლოდ თანამედროვე დროჹი - XVI-XVII საუკუნეებჹი.

1635 წლის თავის ნაჹრომჹი "გეომეჱრია" (Geometria indivisibilibus continuorum nova quadam ratione promota) იჱალიელმა მეáƒȘნიერმა ბონავენჱურა კავალიერიმ ჹემოგვთავაზა პირამიდის მოáƒȘულობის პოვნის აჼალი პრინáƒȘიპი და áƒĄáƒáƒ€áƒŁáƒ«áƒ•áƒ”áƒšáƒ˜ ჩაუყარა მათემაჱიკის ჹემდგომ განვითარებას. 300 წლის განმავლობაჹი. პრინáƒȘიპი იქაა, რომ თუ ორი სჼეულის გადაკვეთაზე რომელიმე სიბრჱყით, რომელიმე მოáƒȘემული სიბრჱყის პარალელურად, განივი კვეთის Ⴠართობები ჱოლია, ამ სჼეულების მოáƒȘულობაáƒȘ ჱოლია.

აჩსანიჹნავია, რომ მე-19 საუკუნემდე არ არსებობდა სამგანზომილებიანი სჼეულების მოáƒȘულობების ზუსჱი განმარჱებები და ისინი ჩამოყალიბდა მჼოლოდ 1887 წელს ჯუზეპე პეანოს მიერ, ჼოლო 1892 წელს მარი ენმონდ კამილ ჟორდანიას მიერ. SI სისჱემის მიჼედვით, კუბური მეჱრი გაჼდა მოáƒȘულობის საზომი მთავარი ერთეული, ჼოლო ყველა სჼვა ერთეული (უნáƒȘია, Ⴠუჹი, კასრები, ბუჹლები) დარჩა ალჱერნაჱიულებად.

3D გეომეჱრიამ განსაკუთრებული ინჱერესი გამოიწვია მე-20 საუკუნეჹი, áƒáƒ‘áƒĄáƒąáƒ áƒáƒ„áƒȘიონიზმის განვითარებით. 1966 წელს, áƒ€áƒáƒąáƒáƒ’áƒ áƒáƒ€áƒ›áƒ ჩარლზ Ⴠ. თანამედროვე 3D ჼელოვნება ასევე áƒšáƒ”áƒŁáƒ«áƒšáƒ”áƒ‘áƒ”áƒšáƒ˜áƒ მოáƒȘულობის საპოვნელად საყოველთაოდ მიჩებული áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ გამოყენების გარეჹე, რომლებიáƒȘ, მართალია, გამოითვლება კომპიუჱერით, ლეიჄმნა მრავალი საუკუნის წინ.

მოáƒȘულობის გამოთვლის წესი (მოáƒȘულობის áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜)

მოáƒȘულობის გამოთვლის წესი (მოáƒȘულობის áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜)

თუ საკმარისია სვეჱჹი რამდენიმე რიáƒȘჼვის დამაჱება პერიმეჱრის გამოსათვლელად, მაჹინ ლეიძლება საჭირო გაჼდეს საინჟინრო კალკულაჱორი ან სპეáƒȘიალური ონლაინ აპლიკაáƒȘია მოáƒȘულობის დასადგენად. ეს ეჼება ყველა ძირითად სამგანზომილებიან áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒáƒĄ: კუბი, პრიზმა, ბურთი, პარალელეპიპედი, კონუსი, áƒȘილინდრი, ჱეჱრაედონი და პირამიდა.

კუბი

რადგან კუბის ყველა საჼე ერთი და იგივე áƒĄáƒ˜áƒ’áƒ áƒ«áƒ”áƒ და ყველა კუთჼე 90 გრადუსია, ამ áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ˜áƒĄ მოáƒȘულობის გამოთვლა ელემენჱარულია. მისთვის საკმარისია áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ˜áƒĄ გამოყენება ერთი უáƒȘნობით:

  • V = a³.

ჹესაბამისად, V არიქ კუბის მოáƒȘულობა, a არიქ მისი ქაჟიქ áƒĄáƒ˜áƒ’áƒ áƒ«áƒ”. მოáƒȘულობის ერთეულები სჱანდარჱულია: მეჱრი, დეáƒȘიმეჱრი, სანჱიმეჱრი, მილიმეჱრი და ასე ჹემდეგ.

პრიზმი

ეს გეომეჱრიული áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ არიქ პოლიედონი, რომლის ორი გვერდი Ⴠორმალი და Ⴠართობლი ერთნაირია და პარალელურ სიბრჱყეჹია. და მათ ჹორის არიქ მართკუთჼედები მკაáƒȘრად პერპენდიკულარული áƒ€áƒŁáƒ«áƒ”áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ მიმართ. ამ უკანასკნელს ლეიძლება áƒ°áƒ„áƒáƒœáƒ“áƒ”áƒĄ ნებისმიერი მრავალწაჼნაგოვანი Ⴠორმა: სამკუთჼედი, ჼუთკუთჼედი, áƒ”áƒ„áƒ•áƒĄáƒ™áƒŁáƒ—áƒźáƒ”áƒ“áƒ˜. მოáƒȘულობის განსაზჩვრის áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ ნებისმიერ ჹემთჼვევაჹი ერთნაირად გამოიყურება:

  • V = Sₒ ⋅ სთ.

გამოსაჼულებაჹი h არიქ პრიზმის სიმაჩლე, ჼოლო Sₒ არიქ მისი Ⴠუძიქ Ⴠართობი. ეს უკანასკნელი გამოითვლება ამ კონკრეჱული áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ˜áƒĄ ჹესაბამისი áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ˜áƒĄ მიჼედვით, იჄნება ეს სამკუთჼედი, რომბი, ჱრაპეáƒȘია.

პარალლეპიპედი

ეს áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ პრიზმის ერთ-ერთი საჼეობაა, მაგრამ თუ ამ უკანასკნელის საჼეები მკაáƒȘრად პერპენდიკულარულია áƒ€áƒŁáƒ«áƒ”áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ მიმართ, მაჹინ პირველს ლეიძლება áƒ°áƒ„áƒáƒœáƒ“áƒ”áƒĄ დაჼრილი - 90 გრადუსიანი კუთჼით. თუმáƒȘა, ყუთის მოáƒȘულობის გამოთვლის áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ იგივე გამოიყურება:

  • V = Sₒ ⋅ სთ.

სიმაჩლე h გამოყვანილია ზედა Ⴠუძიქ კუთჼიდან პერპენდიკულურად Ⴤვევით და დაჼრილი კიდეებით არ ემთჼვევა Ⴤვედა Ⴠუძიქ კუთჼეს. თუ ყუთი მართკუთჼაა, მოáƒȘულობა გამოითვლება გვერდების ნამრავლად:

  • V = a ⋅ b ⋅ სთ.

ჹესაბამისად, a და b არიქ Ⴠუძიქ გვერდების áƒĄáƒ˜áƒ’áƒ áƒ«áƒ”, h არიქ ყუთის სიმაჩლე. ამ ჹემთჼვევაჹი, სიმაჩლე მთლიანად ემთჼვევა რომელიმე გვერდით კიდეს.

პირამიდა

áƒŁáƒ€áƒ áƒ რთული გამოსათვლელი áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ, რომელიáƒȘ ჹედგება მრავალკუთჼა Ⴠუძიქა და სამკუთჼა საჼეებისგან, რომელთა რიáƒȘჼვი უდრის Ⴠუძიქ გვერდების რაოდენობას. თუ ეს არიქ სამკუთჼედი, არიქ 3 საჼე, თუ კვადრაჱი არიქ 4, თუ áƒ”áƒ„áƒ•áƒĄáƒ™áƒŁáƒ—áƒźáƒ”áƒ“áƒ˜ არიქ 6. ყველა გვერდითი საჼე áƒáƒ„áƒ•áƒĄ საერთო წვეროს და მოáƒȘულობა გამოითვლება უნივერსალური áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ˜áƒĄ გამოყენებით:

  • V = (1/3) ⋅ Sₒ ⋅ სთ.

როგორáƒȘ წინა áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ”áƒ‘áƒšáƒ˜, Sₒ არიქ Ⴠუძიქ Ⴠართობი, h არიქ áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ˜áƒĄ სიმაჩლე. გამოთჄმა არ იáƒȘვლება Ⴠუძიქ ჹეáƒȘვლისას და ერთნაირია ყველა ქაჟიქ პირამიდისთვის.

რეგულარული ჱეჱრაედონი

ამ áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒáƒĄ კიდეებზე ყველა ორმჼრივი კუთჼე ჱოლია, ჼოლო საჼეები ჱოლგვერდა სამკუთჼედებია, Ⴠუძიქ ჩათვლით. ამრიგად, რეგულარულ ჱეჱრაედრონს ლეიძლება ეწოდოს სამკუთჼა პირამიდა ოთჼი იდენჱური გვერდით. მისი მოáƒȘულობა გამოითვლება áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ˜áƒ—:

  • V = (a³ ⋅ √2) / 12.

გამონათჄვამლი არიქ მჼოლოდ ერთი უáƒȘნობი - a, რომელიáƒȘ ჹეესაბამება რეგულარული ჱეჱრაედონის კიდის áƒĄáƒ˜áƒ’áƒ áƒ«áƒ”áƒĄ. მასჹი ყველა კიდე ერთნაირია, ამიჱომ საკმარისია კუბური, ჹემდეგ გამრავლება áƒ€áƒ”áƒĄáƒ•áƒ–áƒ” და გაყოჀა 12-ზე.

áƒȘილინდრი

ეს გეომეჱრიული áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ ჹედგება ორი მრგვალი áƒ€áƒŁáƒ«áƒ˜áƒĄáƒ’áƒáƒœ, იდენჱური დიამეჱრით და ერთმანეთის პარალელურად. ისინი ერთმანეთთან არიქ დაკავჹირებული ერთი უწყვეჱი გვერდითი ზედაპირით პერპენდიკულარული ბაზების მიმართ. ეს უკანასკნელი ლეიძლება წარმოდგენილი იყოს როგორáƒȘ წრეებით, ასევე ოვალებით. ნებისმიერ ჹემთჼვევაჹი, მოáƒȘულობის გამოთვლის áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜ ერთნაირად გამოიყურება:

  • V = π ⋅ R² ⋅ სთ.
  • V = Sₒ ⋅ სთ.

ამ განჱოლებებჹი Sₒ არიქ áƒȘილინდრის Ⴠუძიქ Ⴠართობი, h არიქ áƒȘილინდრის სიმაჩლე და R არიქ Ⴠუძიქ რადიუსი. პირველი áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ áƒšáƒ”áƒĄáƒáƒ€áƒ”áƒ áƒ˜áƒĄáƒ˜áƒ მჼოლოდ áƒĄáƒ áƒŁáƒšáƒ§áƒáƒ€áƒ˜áƒšáƒ˜ მრგვალი Ⴠუძიქ მჄონე áƒȘილინდრებისთვის, ჼოლო მეორე áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ áƒšáƒ”áƒĄáƒáƒ€áƒ”áƒ áƒ˜áƒĄáƒ˜áƒ ყველა áƒȘილინდრისთვის, მათ ჹორის ოვალური და áƒ”áƒšáƒ˜áƒ€áƒĄáƒŁáƒ áƒ˜.

კონუსი

კიდევ ერთი გავრáƒȘელებული 3D Ⴠორმაა კონუსი, მრგვალი áƒ€áƒŁáƒ«áƒ˜áƒ— და მკვეთრი მწვერვალით. მისი მოáƒȘულობის გამოსათვლელად ლეგიძლიათ გამოიყენოთ ორი მათემაჱიკური áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ”áƒ‘áƒ˜áƒ“áƒáƒœ ერთი:

  • V = (1/3) ⋅ π ⋅ R² ⋅ სთ.
  • V = (1/3) ⋅ Sₒ ⋅ სთ.

პირველი განკუთვნილია მჼოლოდ მრგვალი Ⴠუძიქ მჄონე კონუსებისთვის, ჼოლო მეორე უნივერსალურია და ლეიძლება გამოყენებულ áƒ˜áƒ„áƒœáƒáƒĄ ოვალური და áƒ”áƒšáƒ˜áƒ€áƒĄáƒáƒ˜áƒ“áƒŁáƒ áƒ˜ Ⴠუძიქ მჄონე áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ გამოსათვლელად. áƒ€áƒáƒ áƒ›áƒŁáƒšáƒ”áƒ‘áƒšáƒ˜ აჩნიჹვნა სჱანდარჱულია: Sₒ არიქ Ⴠუძიქ Ⴠართობი, R არიქ Ⴠუძიქ რადიუსი, h არიქ კონუსის სიმაჩლე.

ბურთი

ბოლოს, áƒĄáƒ€áƒ”áƒ áƒáƒĄ მოáƒȘულობის გამოსათვლელად საჭიროა მჼოლოდ π მუდმივი (უდრის 3,14...) და მისი რადიუსი:

  • V = (4/3) ⋅ π ⋅ R³.

ჹესაბამისად, R არიქ ბურთის რადიუსი, რომელიáƒȘ საკმარისია ამ áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ˜áƒĄ მოáƒȘულობის დასადგენად.

იმისათვის, რომ არ დაკარგოთ დრო და თავსაჱეჼი რთულ გამოთვლებზე, ლეგიძლიათ გამოიყენოთ ჩილაკზე დაჭერილი (ან პროგრამული) საინჟინრო კალკულაჱორი áƒ€áƒ”áƒĄáƒ•áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒ— და გრადუსით, ან სპეáƒȘიალური ონლაინ კალკულაჱორი áƒȘარიელი ველებით სამგანზომილებიანი áƒ€áƒ˜áƒ’áƒŁáƒ áƒ”áƒ‘áƒ˜áƒĄ მაჼასიათებლების ჹესაყვანად. .